منابع مصاحبه آزمون مترجم رسمی قوه قضائیه

در مطالبی که پیش از برگزاری آزمون کتبی در این وبسایت منتشر شد مطرح گردید که منابع مشخص و ثابتی برای این آزمون وجود ندارد. چند روز پیش از برگزاری آزمون خبر موثقی رسید که آزمون مترجمی رسمی سال 97 به لحاظ سختی سوال از آزمون سال 94 آسانتر خواهد بود. آزمون سال 94 به زعم اساتید رشته زبان انگلیسی، حد اقل در گرایش زبان انگلیسی بسیار دشوارتر از استاندارد رایج بود که مصححین را وادار کرد تا نمرات را اصطلاحا بر روی نمودار برده تا بتوانند حداقل داوطلبین مجاز برای مصاحبه را مشخص نمایند. در بسیاری از استانها نه تنها سه برابر ظرفیت نهایی مجاز به شرکت در مصاحبه نبودند، بلکه تعداد نفرات مجاز به شرکت در مصاحبه بسیار کمتراز ظرفیت نهایی اعلام شده بود. به طور مثال برای یکی از استانها 20 نفر اعلام ظرفیت نهایی شده بود و تنها 4 نفر حد نصاب آزمون کتبی را کسب کرده بودند.

آزمون مترجمی رسمی سال 94 در 9تاریخ مرداد برگزار گردید و نتایج اولیه در آذر ماه همان سال اعلام شد. تنها برگه پاسخنامه تشریحی  کسانی که حد نصاب لازم را در آزمون 4 گزینه ای کسب کرده بودند تصحیح می شد و نتایج مرحله دوم نیز در دیماه 94 اعلام شد. ابتدا بنا بود که در فروردین 95 مصاحبه انجام شود، اما این امر به خرداد ماه موکول شد و اداره کل مترجمان رسمی قوه قضائیه سه جلد کتاب به عنوان منابع پیشنهادی مصاحبه معرفی نمود. کتاب مقدمه علم حقوق، نوشته حسن ره پیک برای اشراف به مبانی علم حقوق، کتاب دستور زبان فارسی 1، به قلم حسن احمدی گیوی و حسن انوری، برای اشراف به دستور زبان فارسی و آیین نامه مترجمان رسمی قوه قضائیه، چاپ اردیبهشت ماه 1392، برای تسلط به مجموع قوانین و آئین نامه های مربوط به اداره دارالترجمه (دفتر ترجمه). در آزمون سال 94، قوه قضائیه برای جذب 11 نفر مترجم هم زمان (interpreter) اعلام ظرفیت نمود. به زعم بسیاری این اقدام بر خلاف آئین نامه بود. زیرا درآئین نامه مترجم هم زمان از مترجم کتبی تفکیک نشده. البته پر واضح است که هر یک از حوزه های ترجمه تخصص و مهارت خود را می طلبد و کمتر پیش می آید که مترجمی در همه حوزه ها صاحب سبک باشد. به هر ترتیب آزمون برای مترجمان شفاهی نیز برگزار گردید و تعدادی پذیرفته شدند.

اصولا در مصاحبه هایی که دانش کلی فرد هدف سنجش قرار می گیرد، سوالات از گستره وسیعی مطرح می گردند و سابقه آکادمیک فرد از جهات مختلفی سنجیده می شود. در ایران عمده فعالیت مترجمان رسمی به شکل کتبی بوده و ندرتا مواردی از ترجمه شفاهی پیش می آید. اما عنوان قانون اولیه مترجمان رسمی کشور “راجع به ترجمه اظهارات در محاکم و ادارات” بوده و لذا مترجم رسمی باید توانایی ترجمه اظهارات شفاهی را نیز داشته باشد. هدف از عنوان این موضوع اشاره به پارادوکسی در برگزاری مصاحبه آزمون مترجمی رسمی است. آزمونهای معتبر مترجمی درسطح دنیا (برای مثال پروانه مترجمی ناتی NAATI یا انجمن مترجمان رسمی کانادا) به صورت تخصصی برگزار می شوند. یعنی اگر فرد قرار است مترجم کتبی ناتی برای ترجمه مدارک برای استرالیا یا نیوزلند باشد، فقط از وی آزمون کتبی به عمل می آید و این امر به صورت یک طرفه برگزار می گردد. یعنی مترجم ناتی باید یکبار امتحان کتبی ناتی را برای فارسی به انگلیسی شرکت کند و یکبار بالعکس. برای ترجمه شفاهی در دفاتر اسناد رسمی، دادگاه و … نیز به همین ترتیب است. اما قانون مترجمان رسمی کشور به تفکیک این مسائل نپرداخته و فقط به عنوان “مترجم” بسنده کرده است. با این وجود، مدیر کل وقت اداره کل اسناد وامور مترجمان رسمی (فنی) قوه قضائیه بر ضرورت تفکیک تخصصی مترجم اشراف داشتند و علی رغم خلاء قانونی اقدام به جذب مترجم رسمی شفاهی نیز نمودند که بر طبق آخرین خبرها تنها دو نفر برای 11 نفر ظرفیت اعلام شده پذیرفته شدند.

جلسه مصاحبه متشکل از دو نفر از اساتید زبان مربوطه و یک نفر از معاونین اداره خوهد بود. سوالات مصاحبه در سال 94 به هیچ وجه مذهبی و عقیدتی نبوده و تماما تخصصی و فنی بود. مصاحبه کنندگان سعی در برگزاری جلسه با جوی دوستانه داشتند. سوالات بخش انگلیسی به چند بخش تقسیم می شد. در بخشی جملاتی کوتاه برای متقاضی قرائت می شد و متقاضی باید بلافاصله ترجمه شفاهی می کرد. بخش دوم متنی قرائت می شد و متقاضی باید به صورت هم زمان ترجمه شفاهی می کرد. در بخش بعد متقاضی باید ترجمه متن فارسی که قرائت می شد را بر روی کاغذ پیاده می نمود. در بخش بعد عباراتی همچون جنگ نیابتی، صندوق بین المللی پول، هیئت نظارت بر زندانها، خریدار واقعی سهام، و … قرائت می شد و ترجمه آنها باید به طور شفاهی بیان می شد. متنی به زبان انگلیسی داده می شد تا فرد قرائت کند و بعد در مورد متن بحث می شد. در آخر یک فایل صوتی برای چند دقیقه پخش می شود و متقاضی باید به طور هم زمان ترجمه می نمود.

سوالات بخش حقوقی و ادبیات فارسی، محدود به منابع معرفی شده بود و در بخش حقوق سوالاتی از قبیل تفاوت حقوق شکلی و ماهوی، تعریف قائده ید اماره، بر شمردن ادله اثبات دعوی و … مطرح می شد. سوالات ادبیات فارسی کمی تخصصی تر بود و سوالاتی همچون تفاوت اضافه استعاری با اضافه تشبیهی مطرح می شد.

همانطور که اشاره شد، سوالات بخش تخصصی مصاحبه محدود به طیف خاصی نیست و عملا ارایه منبعی خاص غیرمنطقی می باشد. اما بی تردید تسلط بر واژگان حقوقی و آشنایی با معادلها اصل کلی این مصاحبه می باشد.

لازم است به موضوعی که بسیاری از داوطلبان نسبت به آن نگرانی دارند بپردازیم. همانطور که ملاحظه کردید مرحله کتبی آزمون مترجم رسمی قوه قضائیه توسط سازمان سنجش طراحی و برگزار گردید و نظارت دقیقی برصیانت از حقوق داوطلبان صورت می پذیرد. تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد هیچ مورد مشکوکی از تقلب، پارتی بازی، و یا تخلف در پروسه جذب مترجمان صورت نگرفته و مصاحبه به هیچ وجه عقیدتی نمی باشد. بسیاری از داوطلبان وقت خود را صرف حفظ کردن فروعات دینی می نمایند که هیچ لزومی نداشته و بهتر است بر روی مسائل تخصصی متمرکز شوند.  در پایان برای همه داوطلبان آرزوی توفیق و کامیابی داریم.