منابع آزمون جذب مترجم رسمی قوه قضاییه

منابع آزمون مترجمی رسمی چیست؟

همانطور که در مقاله قبلی اشاره شد، برگذاری آزمون مترجمی رسمی در ایران و برای کار در مراکزی که ترجمه رسمی مدارک انجام می دهند سیر منظم و مشخصی مثل آزمونهای کنکور نداشته تا بتوان منابع احتمالی را حدس زد. از طرفی هم طراحی این آزمونها بر اساس منابع محدود نیز نمی تواند توجیه منطقی داشته باشد. چرا که دامنه فعالیت یک مترجم رسمی در دفتر ترجمه رسمی محدود نبوده و طیف وسیعی را شامل می شود: ترجمه مدارک تحصیلی، ترجمه مدارک قضائی (ترجمه حکم طلاق، ترجمه سند ازدواج، ترجمه احکام دادگاهها، ترجمه دادخواست، ترجمه دادنامه…)، ترجمه مدارک هویتی، ترجمه انواع متون غیر رسمی و غیره. پس اولین چیزی که یک مترجم رسمی برای موفقیت لازم دارد، سطح دانش زبانی بالا و تسلط و اشراف کامل زبانی است. بدیهی است که یک مترجم باید به هر دو زبان مبدا ومقصد تسلط کافی داشته باشد. اما حساسیت کار مترجم رسمی زمانی برجسته می شود که اسناد ترجمه شده توسط مترجم رسمی در کشور ثالث مورد استناد واقع می شوند. تمام تصمیمات قانونی با استناد بر متن ترجمه اتخاذ می شوند و کوچکترین اشتباه مترجم رسمی می تواند سرنوشت فردی را دستخوش تغییر کند. پس علاوه بر زبان عمومی، مترجم رسمی باید نحوه ترجمه اسناد را به خوبی بشناسد و لازمه این کار درک عمیق از ساختار حقوقی و نظام اداری است. در اولین گام باید ساختار حقوقی را به خوبی شناخت. برای این منظور به معرفی چند کتاب مفید و جامع می پردازیم.

قانون مدنی ایران

قانون مدنی ایران در بر گیرنده حقوق شهروندی مردم ساکن در سرزمین ایران می باشد. این قانون را می توان مهمترین قانونی دانست که مترجمان رسمی با آن سر و کار دارند. این قانون در1335 ماده تنظیم شده، و بسیاری از امور اداری شهروندان ایرانی با استناد به این قانون انجام می شود. از این رو، درک عمیق از مفاهیم مندرج در این قانون می تواند مترجم را در ترجمه صحیح آنها به زبان مقصد یاری کند. مثلا مفاهیم فقهی و حقوقی چون: قاعده ید اماره، حق ارتفاق، حق اخذ به شفعه، انواع خیارات، انواع طلاق از قبیل خلآ و…، قواعد مربوط به ارث و میراث، امور مربوط به وقف، وکالت و تعهد، انواع معامله و اجزاء آن(ایجاب، شرط، ثمن، مثمن). باید توجه داشت که قانون مدنی کشور ما برگرفته از نظامهای حقوقی نوشته (رومی Roman law) می باشد و بسیاری از حقوقی شهروندی ما برگرفته از حقوق شهروندی کشورهای فرانسه، بلژیک و سوئیس می باشد. نباید فراموش کرد که حقوق شهروندی ما همواره از فیلتر فقه امامیه گذر کرده اند و قوانین به نحوی تبیین و سازگار شده اند که با اصول فقه امامیه درتعارض نباشند. ممکن است مطالعه نص قانون مدنی (متن قانون) برای کسانی که دانشجوی رشته حقوق نیستند سخت باشد. متن این قانون مملوء از اصطلاحات فقهی و حقوقی است که بار معنایی و حقوقی خاصی دارند. از این رو کتاب ترمینولوژی حقوقی دکتر لنگرودی می تواند در فهم این مفاهیم کارگشا باشد. متاسفانه ترجمه دقیقی از قانون مدنی به زبان انگلیسی وجود ندارد وتنها یک جلد ترجمه از این کتاب موجود می باشد که ترجمه چاپ شده از این قانون در روزنامه رسمی در دهه 70 را گردآوری کرده است. این ترجمه به هیچ وجه قابل قبول نیست اما شاید بتواند حکم لنگه کفش و بیابان را برای متقاضیان آزمون داشته باشد.

قانون جزایی

به طور کلی قانون جزایی (کیفری) هر کشوری، آن دسته از قوانینی هستند که کیفر و عقوبت جرایم را مشخص میکنند. پر واضح است که این قانون به تشریح مصادیق جرم پرداخته و مجازات پیش بینی شده توسط قانون گذار را تبیین می نماید. قانون مجازات اسلامی مشتمل بر728 ماده، قانون ناظر بر امور کیفری در ایران می باشد. ترجمه های متعددی از این قانون به انگلیسی ارایه شده که متاسفانه هیچ کدام حق مطلب را ادا نکرده و بهترین ترجمه از نظر نگارنده، نسخه ارایه شده توسط دیده بان حقوق بشر می باشد.

کتاب LAW MADE SIMPLE

همانطور که از نام این کتاب بر می آید، این کتاب می تواند منبعی مفید برای درک نسبی از حقوق انگلستان باشد(وهمینطور درکی از نظام حقوقی کامن لاو). به عقیده نگارنده این کتاب می تواند منبع بسیار مفیدی برای داوطلبان بخش انگلیسی باشد. چالش عمده مترجمان زبان انگلیسی در یافتن معادلی مناسب برای واژگان در سیستم حقوقی کشور ثالث زمانی آشکار می شود که متوجه تفاوتهای اساسی بین نظام حقوقی رومی و نظام حقوقی کامن لا می گردند. کتاب فوق به خوبی نظام حقوقی انگلستان و اجزای آن را شرح داده است. چندین ترجمه از این کتاب ارایه شده ولی به عقیده نگارنده، بهترین ترجمه ارایه شده توسط آقای بهرام آریان کلور می باشد. ترجمه های دیگر بسیار ضعیف و بعضا بدون ویرایش می باشند.

کنوانسیون ها و موافقتنامه های سازمان های بین المللی

از آنجا که متون این کنوانسیونها توسط مجموعه ای از زبده ترین متخصصان بین المللی تدوین می گردد، مطالعه آنها می تواند مترجم را در فرا گرفتن زبان حقوقی بین المللی یاری کند.
متاسفانه انتشارات سمت دو کتاب دوجلدی(از دو نویسنده متفاوت) را برای درس ترجمه اسناد و مکاتبات دانشجویان در نظر گرفته که ایرادات اساسی و متعددی برآنها وارد است و نگارنده مطالعه آنها را پیشنهاد نمی کند.

با کدام دیکشنری کار کنیم؟

در امر ترجمه حقوقی، خیلی نمی توان به دیکشنری های دو زبانه اطمینان کرد و باید همواره با درک گزاره حقوقی سعی در انتقال آن به نزدیکترین گزاره حقوقی در زبان مقصد کرد. به همین دلیل باید همواره متن قانون و دیکشنری های تک زبانه حقوقی را مطالعه کرد.

فرهنگ Black’s Law

این کتاب به عنوان کاملترین و معتبرترین دیکشنری حقوقی در زبان انگلیسی می باشد. مجموعه ای از زبده ترین حقوقدانان کامن لا برای گرد آوری و تصحیح آن تلاش میکنند. در بسیاری از موارد ریشه حقوقی واژه و محل استخراج آن درقانون را ذکر می کند. نقطه ضعف این دیکشنری در پوشش ندادن واژگان حقوق بین الملل است.

فرهنگ حقوقی بهمن

این دیکشنری دو زبانه (انگلیسی به فارسی) بر پایه ترجمه دیکشنری Black’s law بوده، با این تفاوت که مترجم آن سعی کرده واژگان حقوق بین الملل را نیز بر آن اضافه کند.

فرهنگ جامع حقوقی

این کتاب به کوشش آقای حمید وارسته گرد آوری شده و فرهنگی دو زبانه (فارسی به انگلیسی) می باشد. از نکات بسیار ارزشمند این کتاب ارایه مثالهای متنوع و جامع از نحوه کاربرد واژه در زبان مقصد می باشد که به مرور می تواند در اصلاح قواعد همنشینی (collocation) زبان آموز موثر باشد.
فرهنگ لغات و اصطلاحات حقوق کیفری
این فرهنگ دو زبانه (فارسی به انگلیسی) می تواند راهگشای مترجمان رسمی در ترجمه متون کیفری باشد. نویسنده این فرهنگ، همین فرهنگ را از انگلیسی به فارسی نیز منتشر کرده.
در این مقاله به معرفی منابع مرجع پرداخته شد. در مقاله بعد به معرفی کتابهای مفید در امر ترجمه اسناد خواهیم پرداخت. امید است مطالب فوق راهگشای عزیزان باشد.